کارتریج شیر اهرمی از سه قسمت دسته یا ساقه، دیسک‌های سرامیکی و محفظه تشکیل شده است. ساختار داخلی کارتریج شیر اهرمی به این صورت است که دسته از یک طرف به اهرم نصب شده بر روی شیر متصل است و از طرف دیگر به دیسک‌های سرامیکی متصل است. در این قسمت یک دیسک دیگر نیز موجود است که کارتریج را به بدنه شیر وصل کرده و آن را در جای خود محکم می‌کند.

شما پس از حرکت دادن دسته اهرم، دیسک سرامیکی را حرکت می‌دهید. با حرکت کردن دیسک سرامیکی دریچه‌های آب باز یا بسته می‌شوند. کارتریج‌ شیر آب به دو دسته تک‌کاره و دوکاره تقسیم می‌شوند که در دسته تک‌کاره آن ما فقط آب سرد یا آب گرم داریم ولی در کارتریج‌های دوکاره همزمان هم می‌توانید از آب گرم و هم از آب سرد استفاده کنید. کارتریج‌های دوکاره دارای سه دریچه آب و کارتریج‌های تک کاره دارای دو دریچه آب می‌باشند.

در کارتریج‌های دوکاره که استفاده از آن‌ها معمول‌تر است با حرکت دادن اهرم پس از حرکت دیسک سرامیکی آب از طریق دریچه‌ها به داخل شیر وارد می‌شود که این سه دریچه یکی برای آب سرد، آب گرم و دیگری برای خروجی آب است.تنظیم دمای آب در کارتریج به این صورت است که برای سرد شدن دمای آب یا دریچه آب سرد بیشتر باز می‌شود یا اینکه جریان ورودی آب گرم کاهش می‌یابد. در انتها دو جریان آب سرد و گرم در کارتریج و شیر با هم مخلوط می‌شوند و شما می‌توانید از این طریق دمای مطلوب خود را تنظیم کنید.

همچنین کارتریج‌های مختلف موجود در شیرهای اهرمی بر اساس سایز خود نسبت به یکدیگر متمایز می‌شوند. کارتریج یا مغزی شیر اهرمی در چهار نوع و سایز 25، 35، 40 و 45 طراحی و ارائه شده است. این وسیله هماهنگ با دیگر قطعات شیر اهرمی قرار می‌گیرد تا مناسب‌ترین عملکرد را هنگام استفاده ارائه کند.

همان‌طور که اشاره کردیم یکی از مهم‌ترین قسمت‌های هر کدام از شیرآلات اهرمی و بهداشتی در کنار پرلاتور (پرلاتور قطعه ای است که بر روی جریان آب خروجی تاثیر می گذارد و با کنترل این جریان سبب کاهش مصرف آب، جلوگیری از فشار زیاد آب و یکنواختی جریان آب می شود) کارتریج یا مغزی موجود در آن‌ها است. این قطعه به‌قدری اهمیت دارد که شکسته شدن، رسوب گرفتن یا هر مشکل دیگری برای آن منجر به کاهش کارایی یا حتی عدم کارایی شیر اهرمی خواهد شد. در اینجا به کارایی کارتریج شیرآلات اشاره خواهیم کرد.

• کنترل فشار آب: طراحی کارتریج به‌گونه‌ای است که خروجی آب از مجرای آن، فشار آب را تنظیم می‌کند. پس اگر زمانی حس کردید که برای مثال فشار آب شیر اهرمی ظرفشویی کاهش یافته است و مشکل از منبع نیست و این موضوع از جای دیگری یعنی کارتریج، آب می‌خورد.
• تنظیم دمای سرد یا گرم آب: مجراهای کارتریج یا مغزی شیر علاوه بر کنترل فشار آب، سردی و گرمی آن را هم کنترل می‌کنند. پس با یک مغزی سالم در شیرآلات به‌راحتی می‌توانید میزان آب سرد یا گرم را مطابق نیازتان تنظیم کنید.
• افزایش دوام و ماندگاری شیرآلات: مشخصاً زمانی که هر نوع شیر اهرمی مثل ظرفشویی، روشویی و حمام از کارتریج مناسبی برخوردار باشد، مدت زمان طولانی‌تر و بیشتری را هم دوام می‌آورد. پس در نتیجه این شیرآلات نسبت به شیرآلاتی با کارتریج بی‌کیفیت ماندگاری بسیار بیشتری ارائه می‌کنند. همچنین حتی اگر نیاز به تعویض هم داشته باشند پس از چندین سال استفاده مفید خواهد بود.
• جلوگیری از چکه آب: اگر از شیرآلات خود مخصوصاً شیرآلات اهرمی با چکه مداوم آب روبه‌رو شدید، احتمال زیادی وجود دارد که کارتریج آن شکسته یا آسیب دیده است. برای شیرآلاتی که در آن‌ها از مغزی مرغوبی استفاده نشده است، زودتر این اتفاق خواهد افتاد. پس باید سریعاً تعویض را انجام دهید تا از هدر رفتن آب جلوگیری کنید.
• صرفه‌جویی در مصرف آب: پس مشخص شد که کارتریج سالم و صد البته باکیفیت از هدر رفتن آب پیشگیری می‌کند. حتی اگر چکه آب به مقدار ناچیزی هم باشد، در طی روز حجم بسیاری از آب هدر می‌رود. پس با بهره‌گیری از شیرآلات و کارتریج‌های مرغوب از چنین مشکلات مهمی دوری کنیم.

علائم خرابی کارتریج چیست ؟

خرابی مغزی شیرآلات اهرمی علائم مختلفی دارد که در اینجا به رایج‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.

هرز شدن اهرم شیر: هرز شدن اهرم به این صورت است که پس از باز کردن اهرم خود به‌تدریج بسته می‌شود و جریان آب را قطع می‌کند. حتی در برخی موارد هرز شدن شیر آب به معنای بسته بودن اهرم اما خروج جریان آب است. در این حالت خرابی کارتریج یا مهره آن می‌تواند دلیل اصلی باشد.

فشار آب پایین نسبت به قبل: برای مثال اگر جریان و فشار آب شیر حمام نسبت به شیر روشویی کاهش یافته است و مشکل از منبع نیست، احتمال زیادی در خصوص خرابی کارتریج شیر حمام وجود دارد.

چکه کردن آب: همان‌طور که اشاره کردیم یکی از علل اهمیت مغزی شیر جلوگیری از چکه آب است. در نتیجه اگر با چکه آب شیرآلات بهداشتی روبه‌رو شدید، بهتر است به فکر تعویض کارتریج باشید.

سفتی اهرم شیر: وجود مشکل در چرخاندن یا باز و بسته کردن اهرم شیرآلات یکی از علائم مهمی است که زنگ خراب شدن کارتریج را به صدا در می‌آورد. این مشکل که می‌تواند بسیار آزاردهنده هم باشد، از نشانه‌های آسیب دیدن مغزی است و احتمالاً بتوانید با تعویض کارتریج آن را حل نمایید.

و اما دلایل خرابی کارتریج :

• شکستگی هر قسمت از کارتریج شیر اهرمی
• پوسیدگی بخشی یا کلی (یکی از اصلی‌ترین و رایج‌ترین دلایل است.)
• ایجاد ترک در هر قسمتی از مغزی